Suzanne Rethans dacht dat ze redelijk goed door de overgang ging. Omdat ze geen opvliegers had. Tot ze erachter kwam dat álles waar de afgelopen jaren tegenaan was gelopen en waarvoor ze inmiddels zware medicijnen voor slikt óók bij de overgang hoort. Verontwaardiging sloeg om in boosheid. En in actie. Ze maakte de podcast ‘We zijn toch niet gek?’ over overgangsklachten die niet herkend worden, met als gevolg misdiagnoses met soms verstrekkende gevolgen. Vrouwen worden burn-out verklaard, overspannen en krijgen antidepressiva voorgeschreven, angstremmers en slaapmiddelen.
Ik mag mezelf nog even perimenopauzaal noemen, heb ik inmiddels geleerd. Je perimenopauze zijn de jaren rondom de menopauze, je laatste menstruatie. En gaat een jaar na de laatste menstruatie over in de postmenopauze. Dat is over een maand of twee. Ik dacht dat ik vrij geruisloos door de overgang ging, dat in ieder geval wel. De ergste jaren waren rond mijn veertigste, toen ik veranderde in een emotioneel wrak. Wist ik veel dat dat al bij de overgang hoorde.
Veranderen in een open zenuw
Op mijn 37ste begon het te rommelen. Met enorme spanningsklachten, ik was geïrriteerd, overprikkeld, ik viel uit naar de kinderen, ik kreeg een hekel aan mijn man, die ik ook weleens heb aangevallen omdat hij niet had opgeruimd terwijl hij dat beloofd had en we over een uur bezoek zouden krijgen. Ik kon het leven gewoon niet meer aan. Werk, gezin, dat allemaal regelen. In die tijd weet ik dat aan PMS, dat opeens veel erger werd dan normaal. Het duurde ook steeds langer, en ik kwam er echt door in de problemen. Ik maakte ruzie op mijn werk, zegde mijn wekelijkse column op in Flair omdat een eindredacteur een woord had veranderd. Ik liep zo te schelden in de auto dat mijn jongste boreling op haar tweede al ‘vuile hond’ zei vanuit haar Maxi Cosi op de achterbank, als een andere auto ons afsneed. Binnenshuis voelde ik me als een gekooid dier dat gefrustreerd tussen het achterraam en het voorraam van onze kamer-en-suite heen en weer liep.
Huisartsen die niet meewerken
Ik ben wel honderd keer naar de huisarts geweest. Omdat ik niet meer in slaap viel omdat ik mijn hoofd niet uit kreeg. Ik had last van rusteloze benen, sowieso een enorme onrust in mijn lijf. Ik was zo verschrikkelijk moe, verdroeg geen enkel geluid meer. Het was alsof al mijn zenuwbanen open lagen. Ik vroeg om slaappillen, die ik niet kreeg. Ik moest ontspanningsoefeningen doen en op yoga. Ondertussen escaleerde thuis de boel. Lang verhaal kort: ik heb mezelf uit de situatie gehaald door verliefd te worden op een man zonder kinderen en ben thuis vertrokken. Want ik dacht: als ik de kinderen nog maar een paar dagen per week heb, krijg ik rust en kan ik eindelijk bijkomen. Uiteindelijk kwam dit als een boemerang bij me terug want de relatie hield na vier jaar scheidingsellende geen stand en ik ben volledig ingestort. Uit schuldgevoel voor wat ik mijn gezin had aangedaan. Nu sliep ik helemaal niet meer, ik durfde de straat niet meer op, ik was zwaar depressief, suïcidaal soms, ik vond er geen zak meer aan, het leven, maar ervoer het ook als mijn straf en ertussen uit piepen was iets wat ik de kinderen niet ook nog eens aan kon doen. Uiteindelijk kreeg ik via een bevriende psychiater (de huisarts vond het nog steeds niet nodig) antidepressiva, die heel goed hielpen en eindelijk mijn zenuwen stil legden.
Het H3-netwerk weet raad
Afgelopen maart, op 8 maart internationale vrouwendag om precies te zijn, werd het H3-netwerk gelanceerd, dat staat voor Hart Hoofd en Hormonen. Het is opgericht door Sandra Kooij, psychiater bij PsyQ in Den Haag en bijzonder hoogleraar ADHD bij volwassenen in Amsterdam, Dorenda van Dijken, gynaecoloog bij het OLVG in Amsterdam én voorzitter van de Dutch Menopause Society, én Janneke Wittekoek, cardioloog van de HeartLife Kliniek in Utrecht, die veel vrouwen in de overgang behandelt. Zij hebben de handen ineen geslagen omdat bleek dat er een overeenkomst bestaat tussen hormoonschommelingen en stemmingsstoornissen als ADHD, maar ook autisme, bipolariteit, borderline en depressiviteit én hart- en vaatziekten, wereldwijd doodsoorzaak nummer 1 onder vrouwen. Nou, mijn belangstelling was meteen gewekt, want ik heb ál die labels weleens naar mijn hoofd gekregen, niet altijd door professionals. Zou dit een verklaring zijn voor hoe ik me al die jaren gevoeld heb?
Ik heb het er eens met mijn vriendin en Saar-collega Maike Jeuken over gehad, die in de derde aflevering van ‘We zijn toch niet gek?’ terugkomt, en zij zei: ‘Welke diagnose bij jou past weet ik niet. Maar dat er iets in jou zit dat jou voortdrijft in het leven en tegelijkertijd ook tegenwerkt, dát staat voor mij wel vast.’
Ik begin te geloven dat dat iets hormonen is.
Hormoonsuppletie helpt
Toen ik afgelopen juni met hormoonsuppletie begon, kreeg ik eerst een beginverergering van klachten. Dat is vrij normaal, je moet weer even wennen aan de oestrogenen die werden toegevoegd. En ik ervoer exact hetzelfde als ik tijdens PMS had ervaren. Dezelfde gejaagdheid, dezelfde irritatie, het continu aanstaan. En ik wist: dit is waarom ik het thuis niet meer trok en waarom ik antidepressiva ben gaan slikken. Het was allemaal hormonaal! Toen ik me hierin ging verdiepen sloeg mijn verbazing om in verbijstering. De onwil en onkunde van veel huisartsen om vrouwen hierin te begeleiden. Het zal wel iets Calvinistisch zijn: we lijden graag in Nederland, en de overgang hoort erbij. Nee. Je hoeft niet te lijden.
We pikken het niet meer
De komende vijf weken praat ik in de podcast met de drie deskundigen van het H3-netwerk én vriendinnen en ervaringsdeskundigen over wat je moet weten en wat je kunt doen. Want overgangsklachten worden vaak niet als zodanig herkend. Door vrouwen zelf niet en door huisartsen ook niet. Omdat alleen opvliegers als typische overgangsklachten worden gezien. Stemmingsklachten horen daar ook bij, omdat oestrogeen samenwerkt en invloed heeft op neurotransmitters als dopamine, serotonine en noradrenaline. Zoals psychiater Sandra Kooij in aflevering 1 zegt: ‘Je hoeft je niet zo te voelen. Het is niet nodig. En we pikken het ook niet meer.’
Deze podcast is onbezoldigd en met eigen middelen tot stand gekomen. Uit pure innerlijke noodzaak. Steunen mag. Heel graag zelfs! Via de doneerbutton.